Phát huy mạnh mẽ vai trò của báo chí trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

- Giữa bối cảnh mạng xã hội đang phát triển như vũ bão, vị thế của báo chí cách mạng không hề bị giảm sút, mà ngược lại cần tiếp tục được củng cố, nâng cao phù hợp với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới.

1. Trải qua 98 năm hình thành và phát triển, báo chí cách mạng Việt Nam đã đồng hành cùng đất nước và dân tộc, là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò tiên phong trên trận địa tư tưởng, bảo vệ Ðảng, Nhà nước, nhân dân, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; hoàn thành nhiều nhiệm vụ quan trọng do Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, trong đó, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là một nhiệm vụ thường xuyên được các cơ quan báo chí quán triệt, nghiêm túc thực hiện.

Ngày 22/11/2017, Ban Bí thư đã ban hành Kết luận số 23-KL/TW về “Tăng cường chỉ đạo, quản lý, phát huy vai trò của báo chí, xuất bản trong việc ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”. Ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”, trong đó xác định rõ: Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Ngày 8/4/2020, Ban Bí thư ra Chỉ thị số 43-CT/TW về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam”, trong đó, chỉ ra những thách thức trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều diễn biến phức tạp; khoa học công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, bên cạnh những thuận lợi cũng gây ra khó khăn cho hoạt động của báo chí; báo chí có nguy cơ bị truyền thông xã hội chi phối, lấn át; các thế lực thù địch không ngừng chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ ta...

Đại hội XIII của Đảng xác định: “Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại. (...). Tăng cường quản lý và phát triển các loại hình truyền thông, thông tin trên internet. Kiên quyết đấu tranh, loại bỏ các sản phẩm, thông tin độc hại, xuyên tạc, phản động, ảnh hưởng xấu đến ổn định chính trị - xã hội, thuần phong mỹ tục”(1).

Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII tiếp tục chỉ rõ vai trò của báo chí trong tình hình mới: “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phát huy vai trò, trách nhiệm của tổ chức đảng, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, các cơ quan báo chí và nhân dân trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Nâng cao chất lượng công tác dư luận xã hội và đánh giá sự hài lòng của người dân; chủ động dự báo tình hình, kịp thời xử lý thông tin, định hướng dư luận xã hội. Tiếp tục thực hiện đồng bộ quy hoạch phát triển, quản lý báo chí, xuất bản; tăng cường định hướng và đề cao sứ mệnh, trách nhiệm, nâng cao chất lượng hoạt động của báo chí, quản lý chặt chẽ các trang tin điện tử, nhất là mạng xã hội...”(2).

Từ các văn kiện, nghị quyết nêu trên cho thấy chủ trương, đường lối của Đảng trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch đã được tổ chức thực hiện đồng bộ, mạnh mẽ, quyết liệt ở các cơ quan báo chí từ Trung ương đến địa phương. Theo đó, các kênh phát thanh, truyền hình, cơ quan báo chí trên cả nước đã có những biện pháp chủ động, tích cực, đổi mới, sáng tạo nhằm tăng cường tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước sâu rộng đến quần chúng nhân dân; thực hiện các chương trình, tuyến bài trực tiếp đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch tấn công nền tảng tư tưởng của Đảng...

Từ khi Nghị quyết số 35-NQ/TW về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” được ban hành, đến nay có thể thấy, báo chí nước ta đã có những đóng góp to lớn vào việc ngăn chặn có hiệu quả và làm thất bại âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động trong việc xuyên tạc tính khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đấu tranh làm thất bại các luận điệu và hoạt động chống phá sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay, chống phá nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, xuyên tạc vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể với ý đồ “tư nhân hóa” kinh tế để hướng lái chế độ chính trị ở Việt Nam ngả dần theo con đường tư bản chủ nghĩa; làm thất bại âm mưu lợi dụng các vấn đề dân chủ, tự do, nhân quyền, tôn giáo để chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, chống phá sự nghiệp xây dựng CNXH ở nước ta; ngăn chặn, làm thất bại âm mưu cô lập, cản trở Việt Nam tham gia quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, tranh thủ sức mạnh ngoại lực để phát triển đất nước; đấu tranh có hiệu quả trong việc phản bác các luận điệu sai trái đòi “phi chính trị hóa” lực lượng vũ trang, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ; giúp nhân dân hiểu đúng và có niềm tin khoa học vào tính cách mạng của nền tảng tư tưởng của Đảng, nhận thức rõ bản chất thật sự của các luận điệu sai trái, xuyên tạc mà các thế lực thù địch, phản động ra sức tuyên truyền, nhất là trên không gian mạng; kiên định trên cơ sở bổ sung, vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp điều kiện thực tiễn Việt Nam trong từng giai đoạn phát triển của đất nước; đấu tranh có hiệu quả, từng bước ngăn chặn, khắc phục những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên; củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng; phản bác các luận điệu xuyên tạc xung quanh công tác phòng, chống tham nhũng, công tác bổ nhiệm và giới thiệu cán bộ...

Nhiều âm mưu, thủ đoạn của thế lực thù địch, phản động đã bị các cơ quan báo chí kịp thời phát hiện, đấu tranh trực diện bằng nhiều bài viết, sản phẩm báo chí chất lượng, có tính chính xác và sức thuyết phục. Thông qua các tác phẩm báo chí chính luận, đại bộ phận nhân dân đã nhận ra bản chất thật của các âm mưu, luận điệu như: cản trở Việt Nam ký kết Hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu Việt Nam (EVFTA); ngăn cản Việt Nam lần thứ hai ứng cử Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc; xuyên tạc về chính sách dân tộc của Việt Nam liên quan đến vụ khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân diễn ra tại Đắk Lắk...

Báo chí cũng đã làm tốt công tác phổ biến, tuyên truyền những tác phẩm lớn, công phu, có tính lý luận cao về xây dựng và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng mà gần đây là hai cuốn sách “Kiên quyết, kiên trì, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh”; “Cả nước đồng lòng, tranh thủ mọi thời cơ, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Những kết quả trên càng đáng được ghi nhận trong bối cảnh báo chí gặp nhiều khó khăn, nhất là việc sụt giảm doanh thu bởi tác động lâu dài của suy thoái kinh tế do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, xung đột vũ trang giữa Nga và Ukraine, suy giảm quan hệ thương mại Mỹ - Trung. Không chỉ vậy, theo số liệu thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, khoảng 50% doanh thu của báo chí đang “chảy” vào các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới...

Thời gian qua, vẫn còn những tồn tại, hạn chế, vướng mắc ảnh hưởng đến việc phát huy vai trò của báo chí trong công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đó là tình trạng “báo hóa” trang tin điện tử và mạng xã hội vẫn diễn ra phổ biến mà chưa có chế tài ngăn chặn hiệu quả; công tác quy hoạch, sắp xếp báo chí còn có những khó khăn, nhạy cảm, cần tiếp tục làm rõ, bổ sung nhiều nội dung, quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ giải pháp; lộ trình tự chủ của nhiều cơ quan báo chí tiếp tục gặp nhiều thách thức vì chưa có cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ đủ mạnh... Cùng với đó, do hạn chế về nguồn lực nên khả năng thích ứng với xu thế truyền thông hiện đại của không ít cơ quan báo chí còn lúng túng; chất lượng nguồn nhân lực làm công tác báo chí chưa thực sự tương xứng với vai trò và vị trí tiên phong trong định hướng dư luận xã hội, đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đặc biệt là trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ...

2. Để khắc phục những hạn chế, vướng mắc nêu trên, đồng thời, phát huy hiệu quả vai trò của báo chí cách mạng trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, cần quan tâm hơn nữa đến một số vấn đề sau:

Một là, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cơ quan lãnh đạo, quản lý báo chí, cơ quan chủ quản về vai trò của báo chí, truyền thông trong “tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” theo hướng phối hợp chặt chẽ, đồng bộ việc trao đổi, định hướng thông tin, đặc biệt là đối với các sự kiện lớn, những vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau, để kịp thời thông tin chính xác đến các tầng lớp nhân dân.

Hai là, triển khai đồng bộ nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch đặc biệt là trên không gian mạng và các nền tảng mạng xã hội.

Về nội dung, cần tiếp tục bám sát vào những vấn đề “nóng” mà các thế lực thù địch thường xuyên lợi dụng để xuyên tạc, chống phá như: nhân quyền, tự do ngôn luận, vai trò lãnh đạo của Đảng, chủ quyền quốc gia, quan hệ của Việt Nam với các nước láng giềng, các nước lớn... Tăng cường tính chủ động, kịp thời, linh hoạt, hiệu quả trong một số sự kiện, vấn đề lớn diễn ra trong thời gian tới như chuẩn bị công tác nhân sự Đại hội XIV của Đảng; tuyên truyền xung quanh công tác xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện nghị quyết mới của Trung ương thay thế Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; kỷ niệm các ngày lễ lớn của đất nước. Đồng thời chú trọng tuyến bài biểu dương, cổ vũ các gương điển hình trong công tác xây dựng Đảng, phong trào thi đua yêu nước thời kỳ đổi mới. Thông qua việc nêu gương để định hướng tư tưởng, dẫn dắt, tạo ảnh hưởng lan tỏa, “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”, tạo hiệu ứng xã hội sâu rộng. Báo chí phải thực sự trở thành diễn đàn để đảng viên và nhân dân tham gia trực tiếp vào công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phát huy thế trận lòng dân trong đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch.

Về hình thức, cần sử dụng đa dạng loại hình báo chí, thế mạnh của truyền thông mạng xã hội để nâng cao khả năng tiếp cận độc giả, thu hút công chúng, tuyên truyền phổ biến rộng rãi đến các tầng lớp nhân dân. Các tác phẩm cần có sự thể hiện đa dạng về thể loại như Inforgraphic, Longform, Short Video, Vlog, Reaction Video…

Về nguồn lực con người thực hiện công tác báo chí, cần chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng để các phóng viên nhận thức sâu sắc “làm báo là làm cách mạng”, người làm báo là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng. Kết hợp bồi dưỡng chính trị với nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ để có thể sản xuất các sản phẩm báo chí sáng tạo, đa phương tiện, giàu sức chiến đấu, đề cao tính lý luận nhưng vẫn bảo đảm hấp dẫn, thu hút người đọc, người xem.

Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức hội nghị “Báo chí với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong thời kỳ chuyển đổi số" ngày 27/10/2023.

Ba là, đầu tư cho phát triển báo chí theo hướng hiện đại, đồng thời thực hiện tốt quy hoạch báo chí. Quyết tâm chuyển đổi số báo chí nhằm mục tiêu xây dựng các cơ quan báo chí theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước để bảo đảm báo chí hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, tiến tới tự chủ phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế và sự bùng nổ của công nghệ thông tin, mạng xã hội.

Bốn là, hoàn thiện các văn bản pháp luật và cơ chế thực hiện nhằm ngăn chặn có hiệu quả tình trạng báo hóa mạng xã hội, tư nhân hóa báo chí, đẩy lùi hiện tượng hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích, sa đà vào những thông tin giật gân, câu khách, lệch lạc chỉ nhằm đáp ứng thị hiếu tầm thường của một bộ phận công chúng.

Đến thời điểm này, chúng ta đã đi được hơn nửa chặng đường thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Trong bối cảnh đất nước đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, có khó khăn chưa có tiền lệ, Đảng ta vẫn “vững chí bền gan” thực hiện công cuộc đổi mới. Đồng thời, kiên quyết đấu tranh chống lại các luận điệu lợi dụng tự do, dân chủ để rêu rao chiêu bài đa nguyên, đa đảng; lợi dụng chống tham nhũng, tiêu cực để quy kết, bôi xấu chế độ, gây nghi ngờ, chia rẽ trong nội bộ Đảng, làm giảm uy tín của Đảng, Nhà nước với nhân dân; lợi dụng vấn đề tôn giáo, sắc tộc để đòi tự trị, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc. Trong bối cảnh đó, người làm báo cách mạng phải “đi tiên phong trên mặt trận tư tưởng, tỉnh táo, cảnh giác, lấy chính thực tiễn sinh động của đất nước đổi mới để tấn công, vạch trần âm mưu thâm độc của các thế lực xấu, thù địch, củng cố lòng tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước và chế độ ta”(3)./.